Preferencje wyborców co do kwestii poruszanych w trakcie kampanii wyborczej w programach wyborczych
W związku z postawioną tezą, że dla wyborców jednym z najważniejszych motywów podjęcia decyzji wyborczej jest nie tylko wizerunek kandydata, ale także program wyborczy głoszony przez kandydata, w kolejnym pytaniu (również otwartym, by uzyskać ciekawszy wynik) postanowilam sprawdzić, jakie w takim razie problemy i kwestie powinien poruszać kandydat w swoim programie wyborczym.
Kandydata na prezydenta miasta
Znalazły się wśród nich takie problemy jak: polityka gospodarcza (reformy, rozwój miasta, inwestycje),bezrobocie, polityka społeczna (zasiłki, narkomania, dzieci), estetyka miasta (wizerunek, promocja na zewnątrz), walka z korupcją (bezpieczeństwo miasta), oświata oraz budownictwo, komunikacja, kultura i sport, służba zdrowia, pomoc niepełnosprawnym i domom dziecka, administracja i urzędnicy oraz inne (podatki, finanse miasta, rozliczenie własnego majątku).
Nie odpowiedziało na to pytanie ogółem 37,3% osób. Mężczyźni częściej za to wspominali o polityce gospodarczej (46,5% do 40,2%) innych (11,5% do 7,6%) oraz administracji (1,9% do 0,8%). Zainteresowanie polityką gospodarczą rośnie w miarę wzrostu wieku i wykształcenia respondentów (najmłodsi 28,6% najstarsi 53,3% i podstawowe wykształcenie 9,1% wyższe 53,8%). Dla najmłodszych okazało się że ważne są kwestie (najbardziej ze wszystkich grup wiekowych) służby zdrowia (14,3%), komunikacji (21,4%) i administracji (7,1%), a nieważne natomiast problemy pomocy społecznej. Respondenci w wieku 33 - 50 lat większą niż inni uwagę przykładają do spraw związanych z bezrobociem (ok.30%), pomocą niepełnosprawnym i domom dziecka (ok.2%, gdzie inne grupy 0%), rozliczeniem majątku kandydata. Najstarsi wiekiem respondenci większą niż pozostali mają potrzebę omawiania przez kandydata kwestii związanych z polityką społeczną (36,7%), komunikacją (20%), budownictwem (20%), wizerunkiem miasta (36,7%) i innymi kwestiami (10%), a co ciekawe najmniejszą potrzebę omawiania sytuacji w służbie zdrowia (3,3%). Największe różnice w potrzebie omawiania różnych problemów w kampaniach wyborczych widać, gdy analizę tę odnieść do stopnia wykształcenia respondentów. Dla wyborców o podstawowym stopniu wykształcenia mniej ważne w stosunku do respondentów o wyższym stopniu wykształcenia są: polityka gospodarcza (9,1% do 53,8%), polityka społeczna (0% do 22,9%), bezpieczeństwo w mieście (0% do 15,4%) i wizerunek miasta (0% do 22,2%), ważniejsze natomiast jest bezrobocie (45,5% do 19,9%) i służba zdrowia (18,2% do 4,5%).
Kandydata na prezydenta Polski
W przeprowadzonym badaniu spytałam także o kwestie, które zdaniem wyborców powinien poruszać kandydat ubiegający się o urząd prezydenta Polski jako, że często zasady prowadzenia skutecznej komunikacji marketingowej podczas kampanii wyborczych na prezydenta miasta utożsamia się z kampaniami wyborczymi na prezydenta Polski. Uzasadniane jest to takim samym "produktem" odnośnie którego stosowane są zasady marketingu - osobą polityka i promowaniem jego marki związanej z nazwiskiem. Ogółem wyborcy uznali za najważniejsze: politykę gospodarczą, bezrobocie, Unia Europejska i polityka zagraniczna, polityka społeczna, rozwój kraju (reformy) oraz ochrona państwa i sądownictwo, oświata, troska o zwykłych ludzi, służba zdrowia, inne (polityka wewnętrzna, zmniejszenie podatków, mieszkalnictwo, rolnictwo i przemysł, finanse państwa, infrastruktura, handel międzynarodowy, system ubezpieczeń, aborcja, rozliczenie własnego majątku - mniej niż 5% każde). W rozbiciu na płeć, wiek i wykształcenie respondenci uznawali za mniej lub bardziej ważne poruszane problemy w kampanii wyborczej podobnie jak w przypadku kandydatów na urząd prezydenta miasta, co może świadczyć o podobieństwie zasad prowadzenia takich kampanii. Widać więc, że w pierwszym jak i w drugim przypadku za naczelny problem uznano politykę gospodarczą i sprawy bezrobocia.
Cechy kandydata politycznego pożądane przez wyborców
Moim zdaniem najbardziej przecenianym w literaturze przedmiotu i różnych artykułach czy programach telewizyjnych, co zostało już nie raz podkreślone, jest wpływ czynnika wizerunku kandydata na ostateczną decyzję wyborczą. Jak wynika z poprzednio omówionych pytań, ważniejszy w opinii wyborców jest program wyborczy głoszony przez kandydata. Lecz również ważnym pozostaje wizerunek danego podmiotu politycznego, a zwłaszcza jego cechy charakteru, które wydaje się, że w opinii wyborców są niejako gwarantem realizacji tego programu wyborczego.
Kandydat na prezydenta miasta
Ponieważ ten czynnik odgrywa również istotną rolę, postanowiłam sprawdzić w analizowanym badaniu ankietowym. Jakimi zatem cechami powinien zdaniem wyborców charakteryzować się kandydat ubiegający się o stanowisko prezydenta miasta. By nie sugerować respondentom żadnych cech kandydata istotnych przy podejmowaniu ostatecznej decyzji wyborczej postanowiono ująć ten problem również w pytaniu otwartym. Poproszono więc badane osoby o podanie czterech najważniejszych ich zdaniem cech kandydata ubiegającego się o urząd prezydenta miasta. Nie udzieliło na to pytanie odpowiedzi 26,8% osób. Uzyskano pomimo to bardzo wiele różnorodnych odpowiedzi, zdecydowano się więc ostatecznie ująć je w 28 grup.
Do najważniejszych cech respondenci ogółem zaliczyli (w kolejności):
* Uczciwość (nieskazitelność, prawość, niekaralność, bezinteresowność) - 39,4%
* inteligencja (wykształcenie, mądrość, kompetencja, profesjonalizm, elokwencja) - 39,3%
* wizerunek (reprezentacyjność, kultura osobista, osobowość medialna, skromność, opanowanie, wysportowany,
przystojny, seksowny, młody, opanowany, urok osobisty) - 18,7%
* prawdomówność (szczerość, dotrzymywanie słowa) - 12,8%
* zaangażowanie (troskliwość, dociekliwość, cierpliwość, upartość, odpowiedzialność, konsekwencja) - 10,2%
Pomiędzy 5-10% głosów uzyskały takie cechy jak: cechy przywódcy (zdecydowanie, rzutkość, operatywność, skuteczność, odwaga, charyzma) - 9,9%, pracowitość (sumienność, rzetelność, dyspozycyjność, rozwaga) - 9,5%, troskliwość o dobro ludzi (znajomość ich potrzeb, liczenie się z ludźmi, wrażliwość społeczna) - 8,7%, znajomość potrzeb miasta (znajomość środowiska lokalnego i prawa administracyjnego), dyplomacja (uznany polityk, ceniony, doświadczony, obycie towarzyskie, z poparciem politycznym), lojalność (zwłaszcza jednej partii), budzący zaufanie (autorytet, posiadający dobrą opinię i zaufanie wyborców, z odpowiednim pochodzeniem społecznym), komunikatywność, gospodarność (przedsiębiorczy), inne (rzeczowość, wizjoner, z fantazją, posiadający umiejętność podejmowania trudnych decyzji, dobry negocjator, postrzeganie interakcyjne). Wśród wymienianych jako najważniejsze znalazły się także (nie przekroczyły 5% głosów) także takie cechy kandydata jak: sprawiedliwość (godność, honor), tolerancyjność (obiektywizm, wyrozumiałość, otwartość), bezpartyjność (bezstronność, z poza układów), posiadanie własnego zdania (i jego obrona), patriotyzm (lokalny), dotychczasowe osiągnięcia, znajomość języków obcych, posiadanie własnego majątku, odpowiedniego (zgodnie z wyznawanym przez respondenta) światopoglądu, kreatywność, katolik (posiadający przykładną rodzinę), asertywność i poczucie humoru (tylko w Gnieźnie 0,9% osób wpisało tę cechę). Zatem podkreślany czynnik zaufania znajduje także i w tym pytaniu swe odzwierciedlenie, gdzie uczciwość pytani wyborcy wymienili jako najważniejszą cechę jaką powinien się charakteryzować kandydat na prezydenta miasta.
Dla Kobiet zdecydowanie ważniejsza niż u mężczyzn jest tylko troska o dobro ludzi . Dla najmłodszych nie mają znaczenia w ogóle cechy przywódcy, dyplomacja, troska o dobro ludzi, zaangażowanie, lojalność, patriotyzm, znajomość problemów miasta i komunikatywność, ale za to większe niż przeciętnie ma znaczenie inteligencja , znajomość języków obcych , wizerunek, kreatywność, pracowitość, tolerancyjność , gospodarność, dotychczasowe osiągnięcia, światopogląd kandydata . Respondenci w wieku 23 - 27 lat częściej niż przeciętnie kładli nacisk na troskę o dobro ludzi , zaangażowanie, lojalność, własne zdanie, patriotyzm, i inne cechy, a wcale na znajomość języków obcych. Pracowitość podawali częściej niż ogólnie wyborcy w wieku 28 - 40 lat. U osób najstarszych odnotowano odbiegające od ogólnych preferencje: najwyższy współczynnik otrzymała inteligencja (56,7%), dalej wizerunek i uczciwość, prawdomówność, zaangażowanie, cechy przywódcy i inne oraz bezpartyjność i znajomość języków obcych ; niższy od ogólnych natomiast wzbudzanie zaufania, dyplomacja, troska o dobro ludzi, pracowitość, lojalność, znajomość problemów miasta oraz kreatywność, asertywność, poczucie humoru, własne zdanie, gospodarność, dotychczasowe osiągnięcia, własny majątek i światopogląd. Dużo bardziej istotne dla wyborców w wieku 51 - 60 lat są zaangażowanie, znajomość problemów miasta, dyplomacja i posiadanie majątku własnego.
Dokonując analizy pod względem wykształcenia respondentów widzimy, iż dla osób z podstawowym wykształceniem, które tylko w 45,5% odpowiedziały na to pytanie, najważniejszymi cechami kandydata na prezydenta miasta są tylko: inteligencja, w równym stopniu wizerunek, kreatywność, lojalność i znajomość problemów miasta oraz także w równym stopniu znajomość języków obcych, cechy przywódcy, troska o dobro ludzi, poczucie humoru, katolicyzm i posiadanie majątku własnego. W miarę wzrostu stopnia wykształcenia zmienia się ilość podawanych cech ważnych oraz ich hierarchia ważności. Wyborcy z zawodowym wykształceniem stawiają na uczciwość, inteligencję , wizerunek i prawdomówność oraz troskę o dobro ludzi; wyborcy z wykształceniem średnim natomiast na uczciwość , inteligencję , wizerunek i prawdomówność oraz pracowitość . Osoby z wyższym wykształceniem poszukują u kandydata takich cech jak: inteligencja, uczciwość, wizerunek, prawdomówność, zaangażowanie, cechy przywódcy i pracowitość.
Kandydata na prezydenta Polski
Postanowiłam, analogicznie jak w przypadku badania preferencji co do kwestii poruszanych w programach wyborczych kandydatów, spytać również respondentów o cechy kandydata na urząd prezydenta Polski. Po uszeregowaniu według stopnia ważności,
najważniejszymi cechami kandydata ubiegającego się o urząd prezydenta Polski zdaniem wyborców powinny być:
* inteligencja - 45,6%
* uczciwość - 37,9%
* wizerunek - 27,4%
* prawdomówność - 14,2%
* dyplomacja - 12,2%
* cechy przywódcy - 9,9%
* zaangażowanie - 9,9%
Pomiędzy 5 - 10% głosów postawiono na cechy: pracowitość , lojalność , wzbudzanie zaufania , troska o dobro ludzi , znajomość języków obcych . Co ciekawe cecha jaką jest patriotyzm wymieniana była tylko przez 4,9% respondentów W tym przypadku także cechy mające wpływ na zaufanie do kandydatów są ważniejsze aniżeli sam wizerunek.
Kobiety większy nacisk w stosunku do mężczyzn kładły tylko w przypadku troski o dobro ludzi, komunikatywności i pracowitości, przy czym różnice nie były w zasadzie bardzo istotne. Z analizy wyników pod względem wieku wyraźna różnica w preferencjach wśród respondentów widoczna jest w przypadku znajomości języków obcych (które ważniejsze są zdecydowanie dla najmłodszych i najstarszych respondentów, wizerunku (najstarsze osoby 50%, a pozostałe ok.25%), zaangażowanie (dla osób w wieku 23 - 27 lat jest ważna ta cecha), lojalność (dla wieku 23 - 27 lat), pracowitość (ważna dla najmłodszych, a nieważna dla najstarszych), patriotyzm ważny dla 10% najstarszych a nieważny dla najmłodszych. Dla osób o podstawowym i zawodowym wykształceniu najważniejszy jest wizerunek i inteligencja kandydata, natomiast dla wyborców ze średnim i wyższym wykształceniem najważniejsza jest inteligencja i uczciwość (żadna z osób z podstawowym wykształceniem nie podała tej cechy).Osoby z podstawowym wykształceniem w stosunku do wyżej wykształconych znacznie częściej podawali jako ważną cechę kandydata znajomość języków obcych, kreatywność, poczucie humoru, katolicyzm i majątek własny kandydata. Wcale nie mają dla nich znaczenia natomiast takie cechy kandydata jak zaangażowanie i patriotyzm.
Widać więc wyraźnie, że hipoteza traktująca o znaczeniu wizerunku kandydata okazuje się również i w tym przypadku prawdziwa. Dla wyborców najważniejszą cechą kandydata jest uczciwość i inteligencja a dopiero jako kolejny rozważany jest jego wizerunek (wygląd). Łatwo więc zauważyć, że podobnie w przypadku prezydenta miasta jak i prezydenta kraju wyborcy przede wszystkim stawiają na uczciwość i inteligencję i identycznie na trzecim miejscu zwracają uwagę na wizerunek kandydata.
Preferencje wyborców w zakresie wieku kandydata na prezydenta
Równie często w przypadku analiz kampanii wyborczych podnoszona jest kwestia znaczenia wieku (na korzyść młodych) kandydata do urzędu prezydenta miasta czy też prezydenta kraju. Zdaniem 60,4% wiek kandydata nie ma znaczenia, 21,9% osób woli młodych kandydatów, ale zarazem tylko 5,5% respondentów wybiera starszych wiekiem kandydatów. 9,2% osób badanych nie miało w tej sprawie własnego zdania. Co ciekawe większy odsetek kobiet niż mężczyzn wybiera starszych wiekiem kandydatów. Najmniejszy odsetek bardzo młodych wyborców głosuje na starszych wiekiem lub wiek nie ma dla nich znaczenia, w swych decyzjach prawie jedna trzecia kieruje się młodym wiekiem kandydata. Co ciekawe wyborcy powyżej 60 lat również (najwięcej ze wszystkich grup wiekowych) stawiają na młodych wiekiem kandydatów, 10% wybiera starszych wiekiem, a dla polowy respondentów z tej grupy wiekowej wiek kandydata nie ma znaczenia. Im niższe wykształcenie wyborców tym chętniej głosują na kandydatów młodszych i rzadziej wybierają starszych wiekiem kandydatów oraz tym mniejszą sprawę sobie zdają ze znaczenia dla nich kwestii wieku w ogóle . Dla 68,8% osób z wyższym wykształceniem wiek nie ma znaczenia, 6,8% osób wybiera starszych wiekiem a tylko 15,8% woli młodszych.
Przy podejmowaniu decyzji wyborczej wiek kandydata nie jest jak się okazuje istotnym czynnikiem branym pod uwagę przez wyborców, aczkolwiek dość chętnie na tym stanowisku jedna czwarta wyborców widzi młodych kandydatów.